Fraude opsporen na de pandemie
Interview met May en Jeroen - Onderzoeks-coördinatoren bij de Opsporingsdienst
Gesloten winkels en restaurants. Lege straten en stations. Tijdens de coronapandemie kwam het openbare leven in Nederland voor een groot deel tot stilstand, met alle economische gevolgen van dien. Om de gevolgen op te vangen riep de overheid een aantal financiële maatregelen in het leven. Zo hielp de tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid (NOW) ondernemingen om hun werknemers in dienst te houden. Alleen al bij de NOW-1 ging het om 140.000 bedrijven die €8 miljard euro aan steun ontvingen. Daarbij bestond de kans dat criminelen onrechtmatig een graantje wilden meepikken. De opsporing van dergelijk strafbaar handelen gebeurt bij de Opsporingsdienst van de Nederlandse Arbeidsinspectie.
Vermoedens van opzettelijke criminele feiten zoals fraude met premies, subsidies en zorggeld of uitbuiting van kwetsbare mensen komen terecht bij de Opsporingsdienst van de Nederlandse Arbeidsinspectie. Daar werken zo’n 300 medewerkers verdeeld over vijf locaties in Nederland om dit soort misstanden te onderzoeken en te stoppen.
Van foutje tot internationale criminele organisatie
May en Jeroen werken als onderzoekscoördinatoren bij de Opsporingsdienst en lichten de situatie toe. ‘Het was een snel opgezette regeling waar veel verschillende partijen bij betrokken waren’, zegt Jeroen. ‘Dan heb je niet direct alle controlemiddelen goed op orde. We hebben wel bij onze partners aangegeven dat zij alle informatie vanaf het begin gestructureerd en eenduidig moesten vastleggen.’ Mogelijke fraudegevallen kunnen daarnaast heel verschillend van aard zijn. ‘Denk aan de horeca-ondernemer die in de chaotische beginperiode steun aanvroeg die uiteindelijk niet nodig was’, vertelt May. ‘Maar we weten ook van internationale bendes die als een soort roofridders overal in Europa misbruik hebben gemaakt van de mogelijkheden.’ Deze variatie en de bijbehorende complexiteit van de onderzoeken hebben ertoe geleid dat de Opsporingsdienst in Amsterdam een apart, gespecialiseerd team opricht voor het opsporen van fraude met de NOW-gelden.
Creatief rechercheren
Bedrijven die NOW-steun hebben ontvangen moeten daar achteraf verslag over uitbrengen, bij grote ondernemingen moet dat in de vorm van een accountantsverklaring. Op basis van deze verslagen, maar ook na meldingen of door analyses van de Financial Intelligence Unit kan een vermoeden van fraude ontstaan. Inmiddels zijn er al tientallen mogelijke gevallen opgedoken. Dat kunnen zaken zijn zoals het kunstmatig verlagen van de omzet of het aanvragen van steun voor meer medewerkers dan een bedrijf in dienst heeft. Jeroen: ‘Alle signalen worden gewogen en opgewerkt tot we een goed beeld hebben. Dan gaan we in de vaak grote hoeveelheid informatie op zoek naar aanwijzingen van strafbare feiten zoals valsheid in geschrifte of witwassen.’ May vult aan: ‘Het is een creatief proces dat vraagt om financieel inzicht en digitale vaardigheid. De intellectuele uitdaging daarvan is superleuk.’
Pionieren
De opdracht voor het nieuwe NOW-team is veelvormig. De organisatie opzetten, de processen inrichten en strafrechtelijke onderzoeken uitvoeren. Nadenken over alternatieve manieren en innovatieve methoden. Samenwerken met experts op het gebied van onderzoeksmethoden, financiën en digitalisering. Rekening houden met mogelijke gevoeligheden in het politiek-maatschappelijke speelveld. Kortom, pionieren. En natuurlijk resultaten boeken.
Lijkt dit jou interessant? Kijk dan op de website van de Nederlandse Arbeidsinspectie
Wil je dit interview verder delen?
Geplaatst op 24 juni 2022